Er komt nog een soort eindprodukt van die uitzettingsmachines die op vloeistof werken. Ik wil daarin een hele hoge zekerheid bereiken, en daarvoor heb ik twee opstellingen gemaakt, die in feite proeven zijn, onderzoekingen.
Dit is er éen van. Als hij een meter hoog is bevat hij 314 cm3, 3,14 liter. 3,14 is Pi . Dat betekent op zich zelf niets. maar ik vind het spannend om een vorm te maken die naar pi toegaat. Terwijl het er eigenlijk alleen maar om gaat dat hier precies zoveel olie in komt als dat dit dingetje gewoon zo omlaag gaat overdag, en ‘s-nachts weer terug. Dat is alles wat ik wil weten. Het ding zit dus vol olie. Ik heb hier ook thermometers inzitten. Hiermee kan ik het zwaartepunt verstellen om te zorgen dat hij gemakkelijker draait. En hier kan ik aflezen hoeveel cm3 er uit is, ook hoeveel dm3 olie dat er is en ik kan hier met een contragewicht ook wegen hoeveel gram dat is op een dag, dus het is gewoon een meetopstelling. Door de uitzetting komt de olie omhoog, daardoor wordt het zwaarder aan deze kant en zakt de buis daar naar beneden. Het is precies dezelfde olie. Het verwíjst natuurlijk ook…, als je even nadenkt, je hebt eerst eerst een evenwicht van een bepaalde inhoud, dat gaat over in een ander evenwicht van een andere inhoud, terwijl het aantal moleculen olie hetzelfde blijft, dat is een wonder! Maar dat is natuurlijk alleen voor de nadere beschouwer, die daar ingaat, die met mij mee wil. En dat is natuurlijk met alles zo. Ieder die met mij mee wil, die maakt iets mee. Dat knalt niet, maar het is er wel, soms ook niet maar meestal knalt het niet. Nou dat is dat ding. Het aardige van dat ding is dat het een mooi ding is geworden. Het ziet er uit als een proef, maar het ziet er ook uit als een beestje. Ik was hier gelukkig mee toen het af was. Ik voel me familie van dat ding.’
* (π pi, de griekse letter p, het onmeetbare getal dat de verhouding uitdrukt tussen de middellijn en de omtrek van de cirkel).
‘Uit de werkplaats’ cat. Van Abbemuseum 1984.
