Dit is de voorbode van een aantal objecten dat ik ga maken dat op water werkt, op neerslag en dat gebeurt… ik ben nou een jaar of acht, negen bezig geweest met dingen die het net niet deden, of net wel, dat heeft iets heel ondankbaars. Met water is beter te manipuleren, dat is een zekerder soort kracht, een zekerder soort werking.
Ik heb ook dingen die helemaal niets doen, zoals het eierwagentje (“over de oorsprong van de godsvrucht”). Dat doet het helemaal niet. Dat doet niks. Dat heeft wel een vorm, en wieltjes, maar het is niet functioneel.
Dit is het Winterwagentje. Daarvan is het de bedoeling dat het het elke winter maar één keer doet. Dat is verder een uitzettingsmachine, alleen is hier geen vloeistof of een metaal de uitzetter maar ijs, dat zit in die zuil. IJs heeft een heel gunstige uitzettingscoëfficiënt, een van de gunstigste van alle vaste stoffen, want ijs is een vaste stof. En bevroren ijs zorgt er ook voor dat er van alles kapot vriest, dat zijn enorme krachten. IJs zorgt voor het ontstaan van de bergen. In zekere zin is dit een Bergmachine. Het principe is verwant met alle andere dingen, die met uitzetting werken, alleen hier ontstaat die koppeling al met dat Regenwagentje, want dit moet natuurlijk zorgen dat die waterzuil die een ijszuil moet worden, niet verdampt, want dan zit hij niet tot hier en dan komt hij niet tegen dat plaatje aan, daarvoor is die voorziening. Hier vang ik water mee op, zorg dat die buis vol is. Dat loopt door die buis, dat loopt eventueel over. En dit buisje, daar zit dan zo’n klein gaatje in dat er precies evenveel druppeltjes hierdoor kunnen als dat hierboven door dat gaatje verdampt en de zuil altijd precies vol is. Want anders zou hij het niet doen.
Eerst was dat ding maar zó hoog, later is die voorziening er boven op gekomen. En wat hier in dat ding óók gebeurt is die verstelbaarheid. Die heeft geen enkele functie, dat is een visuele verstelbaarheid. Dat bloempje kan ik aanpassen aan de ruimte waarin ik ben, dan kan hoger, opener en dichter. In die zin loopt het ook vooruit op de boog en die andere dingen die verstelbaar zijn. En het vangen van het water loopt vooruit op het Regenwagentje. Dit is nog het Dag- en Nachtmachineprincipe. Dit is dus een attitude tot het ijs, tot de winter. Bij voldoende verschil in temperatuur in het ijs. Bij voorbeeld van -10º naar -11º doet hij het. Bij -9º en bij -12º, daar begint hij het goed te doen. En bij een verschil van -20º doet hij het natuurlijk zeker. ’
‘Uit de werkplaats’ cat. Van Abbemuseum 1984
Bruikleen Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed aan Het Noordbrabants Museum
Videosnapshot met Cor van Bakel over het Winterwagentje, TU/e, 2001
